Introdusaun

Ho grasa Nai Maromak nian, organizasaun rezisténsia masa husi Frente Clandestina, ohin loron bele re-organiza malu fila fali iha tempu ukun-an atu forma no harii Organizasaun Rezisténsia Konjunta ida, no kontinua transforma ba uma mahon ho naran “CONFEDERAÇÃO UNIDADE DAS ORGANIZAÇÕES FRENTE CAIXA CLANDESTINA EM TIMOR-LESTE” ho nia objetivu atu akumula organizasaun rezisténsia no caixa clandestina sira atu hamutuk fila fali iha era Independénsia, hodi hamutuk ho Estadu no Governu luta ba povu no nasaun nia moris diak, organizasaun rezisténsia no caixa clandestina sira nebe’e hamutuk mak hanesan Organizasaun SAGRADA FAMÍLIA, HAOK, SANTO ANTÓNIO,   ORJUMATIL, ORGAUN 8, UNIDADE NASIONAL, HABURAS, DENTRI JHS, SAFARI, NOVE-NOVE (99),  ZERO UM (01) no CAIXA CLANDESTINA (nebe’e reprezenta husi Caixa AILALETEK no Caixa Esperansa Fitun 02 Viqueque). Inklui grupo ou pesoal balun nebe’e mak iha tempu rezisténsia lá  involve iha organizasaun masa sira nebe’e temi iha leten. Konfederasaun ho nia intensaun atu akumula ema rezisténsia CLANDESTINA hotu-hotu atu bele partisipa iha prosesu dezenvolvimentu nasionál nebe’e Estadu hatuur ona iha PREÁMBULU Konstituisaun RDTL hodi rekonhese FRENTE KLANDESTINA nia ezisténsia, iha artigu 110 Konstituisaun Repúblika Demokrátika de Timor-Leste (KRDTL), versiklu 1, 3 no 4 nebe’e ho nia esplikasaun jerál katak, fó valorizasaun ba rezisténsia no nia oan sira.

Nune’e FRENTE CAIXA CLANDESTINA nebe’e uluk sai fonte ba iha Frente Armada (FA) no Frente Diplomátiku (FD) aproveita situasaun rekonstrusaun Estadu ida ne’e hodi konsolida malu fila fali iha era Independénsia, nune’e prezisa nafatin partisipasaun husi organizasaun rezisténsia no caixa clandestina sira atu tuir nafatin orientasaun husi Aman Fundador nasaun nian nebe’e sei ativu hela iha vida Militar no balun iha Partidu Polítiku sira. Organizasaun masa husi organizasaun oi-oin inklui grupo, caixa no sub-caixa sira halibur malu atu hametin unidade, paz no hakmatek hanesan tempu rezisténsia hodi hateke ba oin, atu bele halo mudansas ba vida moris rezisténsia no nia jerasaun sira, nafatin akribit violensia, harii unidade nasionál, kontribui ba paz iha dezenvolvimentu nasionál ho lema “ADEUS KONFLITU, BEM VINDO DEZENVOLVIMENTO”, no tuir CUOFCC-TL nia lema “HARII, HAMETIN no HABURAS”.

Ho kbiit nebe’e Organizasaun Rezisténsia no Caixa Clandestina iha, bele fanun mós ukun na’in sira, polítiku sira atu bele hanoin konstrutivu ba povu no nasaun nia vida, hanesan tempu okupasaun FRENTE CLANDESTINA sai fonte importante ida iha Frente Armada (FA) no Frente Diplomáku (FD) hodi fó forsa nafatin ba frente rua ne’e, to’o hetan Timor nia autodeterminasaun iha loron 30 fulan Agostu tinan 1999, liu husi konsulta popular ou REFERENDUM (Konsulta Popular) nebe’e organiza husi Organizações Nações Unidas (UNAMET).

Organizasaun Rezisténsia Konjunta nebe’e nakfilak-an ba CONFEDERAÇÃO UNIDADE DAS ORGANIZAÇÕES FRENTE CAIXA CLANDESTINA EM TIMOR-LESTE (CUOFCC-TL) firme hodi konsolida ninia maluk rezisténsia sira seluk no lá ses mós husi ninia Aman Fundador sira atu defende interese nasaun nia soberania nebe’e sosa ho ruin no ran, kulit ho isin hodi hetan independesia total liu husi restaurasaun Independénsia loron 20 fulan maiu tinan 2002.

Confederação Unidade das Organizações Frente Caixa Clandestina em Timor-Leste (CUOFCC-TL) sei nafatin rona no simu kritikas no sujestaun sira nebe’e konstrutivu husi parte relevante sira, li-liu Aman no Inan Fundador no Veteranu/a sira, orgaun soberanu, militar no civis sira, atu bele enkoraja nafatin luta ida ne’e to’o hetan progresu ba dezenvolvimentu ita nia rai no povu doben Timor-Leste, tuir planu PEDN 2011 – 2030.

Depois prosesu konsolidasaun ne’e la’o kuaze tinan ida resin (husi loron 04 fulan Janeiru 2019 to’o 2020) nebe’e inicia husi Organizasaun Sagrada Família-OSF, konsege hetan apoiu husi Eis 1o Komadante Rejiaun I, Sub-Chefe Estado Mayor dan FALINTIL (Tito da Costa-LERE ANAN TIMUR), bainhira ekipa OSF hato’o relatóriu servisu konsolidasaun husi Munisipiu ba to’o Postu Administrativu sira nia progresu, tamba Komandante LERE ANAN TIMUR hanesan konselheiru másimu Organizasaun Sagrada Família (OSF) nian. Hanesan Konselheiru OSF nian fo mensazen ba Ekipa OSF inklui Fundador OSF (Eis 2o Komandante Rejiaun III (Cornélio Gama- L7)) atu labele OSF deit, maibé akumula organizasaun rezisténsia hotu-hotu nebe’e luta iha linha FRENTE CLANDESTINA atu bele harii uma mahon ida, hodi luta hamutuk atu lori sai povu husi terus, kiak no mukit.

Ho ideia ka hanoin furak ida ne’e, hanesan motivasaun boot ida nebe’e laiha rohan no fanun ema rezisténsia iha Frente Clandestina atu la bele husik malu iha era Independénsia ne’e, no enkoraja nafatin ema rezisténsia Frente Clandestina sira atu keta husik malu iha era dezenvolvimentu nasionál. Nafatin moris iha harmonia, unidade, paz no hakmatek hanesan tempu okupasaun. Hakribit violensia, hamutuk harii sosiedade ida ba dezenvolvimentu nasionál, hodi luta hasoru kiak no mukit.

Husi prinsipiu ne’e dezafia organizasaun rezisténsia sira, liliu linha Frente Clandestina atu hamutuk deskute no kria esbosu ka draf ruma atu bele halibur malu iha fatin ida liu husi baze legal nebe’e Ministério Justisa mak sei atribui. Nune’e iha loron Domingu, 23 fulan Agostu tinan 2020, iha sede provisório Lurumata (Uma Rezidénsia WATUMISA) hodi deskuti no halo apresiasaun ba ESTATUTU Konfederasaun nebe’e marka prezensa husi Prezidente/Fundador Organizasaun sira hanesan SAGRADA FAMÍLIA, HAOK, SANTO ANTÓNIO,   ORJUMATIL, ORGAUN 8, UNIDADE NASIONAL, HABURAS, DENTRI JHS, SAFARI, NOVE-NOVE (99),  ZERO UM (01) no CAIXA CLANDESTINA ho votus unanimidade  ba Estatutu CUOFCC-TL no nia Estrutura Ezekutivu ho durasaun tinan 5.

Atu Estatutu CUOFCC-TL legal mos iha públiku nia matan, Prezidente Ezekutivu no nia estrutura ba aprezenta Draf Estatutu CUOFCC-TL ba Ministéria da Justiça iha dirasaun nasional Notaridu atu bele legaliza no públika iha Jornal da Repúblika iha loron Kuarta-feira, 11 fulan Fevereiru tinan 2021, SERI II, no.6, Pájina 173, nune’e CONFEDERAÇÃO UNIDADE DAS ORGANIZAÇÕES FRENTE CAIXA CLANDESTINA EM TIMOR-LESTE (CUOFCC-TL) bele hala’o ninia atividade iha Timor-Leste, husi nasionál ba to’o iha baze hodi konsolida no re-estrutura membru rezisténsia sira.

Ho legalidade ida ne’e mak iha loron Sesta-feira 26 fulan Fevereiru tinan 2021, Estrutura Ezekutivu Konfederasaun hamutuk ho Prezidente/Fundadores Organizasaun Rezisténsia no Caixa Clandestina nebe’e reprezenta husi Caixa Ailaletek no Esperansa Fitun 02 Viqueque, halibur malu hamutuk hodi ba aprezenta no entrega Legalidade ba iha Conselhu Combatentes da Libertasaun Nasionál (CCLN) tamba CCLN mak hanesan mahon boot ba rezisténsia sira husi Frente Armada (FA), Frente Diplomatik (FD) no Frente Clandentina (FC).